Network là gì? Phân loại network phổ biến hiện nay

Network là gì? Trong thời đại công nghệ 4.0, network đóng vai trò rất lớn trong các doanh nghiệp và tổ chức. Hầu hết các doanh nghiệp ngày nay đề chịu ảnh hưởng từ network trong các khâu vận hành, quản lý hay giao tiếp. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ khái niệm cũng như kiến thức về network. Hãy cùng WifiRuckus tìm hiểu ưu nhược điểm cũng như các ứng dụng phổ biến của network qua bài viết sau đây nhé.

Network là gì?

Network là một hệ thống gồm hai hoặc nhiều máy tính được kết nối với nhau nhằm chia sẻ tài nguyên như máy in, đĩa CD, trao đổi tập tin hoặc cho phép giao tiếp điện tử. Máy tính trên mạng có thể được kết nối thông qua cáp, đường dây điện thoại, sóng vô tuyến, vệ tinh hoặc tia hồng ngoại.

Hai loại mạng phổ biến là:

• Mạng Nội bộ (LAN)
• Mạng Diện rộng (WAN)

Bạn cũng có thể thấy các tham chiếu đến các loại mạng khác như Mạng Đô thị (MAN), Mạng WLAN (Wireless LAN) hoặc Mạng WWAN (Wireless WAN).

Ưu điểm của network

Một số ưu điểm của mạng (network) bao gồm:

• Chia sẻ dữ liệu và thông tin: Mạng máy tính cho phép chia sẻ dữ liệu và thông tin giữa các thiết bị trên mạng, giúp cho công việc trở nên hiệu quả hơn. Ngoài ra, các mạng cũng cung cấp truy cập vào cơ sở dữ liệu và hỗ trợ cộng tác trong công việc phức tạp.
• Giao tiếp: Mạng máy tính cung cấp cho người dùng khả năng giao tiếp nhanh chóng bằng nhiều cách khác nhau như trò chuyện, nhắn tin, email và hội nghị truyền hình.
• Chia sẻ phần cứng: Các thiết bị phần cứng kết nối với mạng có thể được chia sẻ với tất cả người dùng trên mạng. Ví dụ như NAS (lưu trữ gắn mạng) có thể lưu trữ và truy cập lượng thông tin khổng lồ, máy in mạng cho phép tất cả người dùng in tới một máy in, các máy tính mạnh hơn, siêu máy tính và trang trại kết xuất có thể thực hiện các tác vụ phức tạp mà một máy tính đơn lẻ bình thường sẽ mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành.
• Chia sẻ phần mềm: Nếu có giấy phép phần mềm phù hợp, phần mềm cũng có thể được chia sẻ giữa các thiết bị trên mạng.
• Chuyển tiền: Kết nối với mạng an toàn cho phép chuyển tiền kỹ thuật số giữa các ngân hàng và người dùng. Ví dụ, một mạng có thể cho phép một công ty không chỉ quản lý bảng lương mà còn chuyển tiền lương vào tài khoản ngân hàng của nhân viên.

Nhược điểm của network

Mặc dù có nhiều ưu điểm, nhưng network cũng có một số nhược điểm như:

• Virus và phần mềm độc hại – Mạng giúp chia sẻ thông tin dễ dàng giữa các máy tính, tuy nhiên điều này cũng dễ tạo điều kiện cho virus và phần mềm độc hại lây lan.
• Lỗ hổng bảo mật – Khi một mạng được tạo ra, nó sẽ giới thiệu các phương pháp mới để truy cập máy tính từ xa, đặc biệt là khi được kết nối với Internet. Điều này có thể tạo ra các lỗ hổng bảo mật mới cho máy tính, người dùng và dữ liệu.
• Độ phức tạp – Network rất phức tạp và việc thiết lập cũng như quản lý mạng cho doanh nghiệp hoặc tập đoàn yêu cầu người có nhiều kinh nghiệm hoặc chứng chỉ.

Phân loại network (mạng máy tính)

Phân loại dựa trên khoảng cách địa lý

Mạng máy tính ngày nay đã phát triển rộng khắp với các ứng dụng đa dạng, do đó việc phân loại chúng là một việc rất phức tạp. Có nhiều cách phân loại mạng máy tính, trong đó có phân loại dựa trên khoảng cách địa lý, gồm các loại mạng sau:

Local Area Networks – mạng cục bộ LAN

Mạng cục bộ LAN (Local Area Networks) kết nối các máy tính riêng lẻ thành một mạng nội bộ, tạo ra khả năng trao đổi thông tin và chia sẻ tài nguyên trong các tổ chức, công ty, xí nghiệp,…

Có hai loại mạng LAN chính: LAN nối dây (sử dụng các loại cáp) và LAN không dây (sử dụng sóng cao tần hay tia hồng ngoại). Mạng LAN có quy mô nhỏ, phạm vi hoạt động trong khoảng vài km, kết nối các máy trong cùng một tòa nhà, công ty hay tổ chức.

Quản trị và bảo dưỡng mạng đơn giản hơn so với các mạng lớn hơn. Công nghệ truyền dẫn thường sử dụng trong mạng LAN là quảng bá (Broadcast), sử dụng một cáp đơn để kết nối tất cả các máy.

Mạng LAN có tốc độ truyền dữ liệu cao, từ 10 đến 100 Mbps, thậm chí đến hàng trăm Gbps, với thời gian trễ nhỏ khoảng 10μs, độ tin cậy cao và tỷ lệ lỗi bit thấp từ 10^-8 đến 10^-12. Mạng LAN có cấu trúc tôpô đa dạng, ví dụ như mạng hình BUS, mạng vòng (Ring), mạng hình sao (Star) và các loại mạng kết hợp hoặc lai ghép.

Metropolitan Area Networks – mạng đô thị MAN

Mạng đô thị (Metropolitan Area Network – MAN) là một loại mạng được triển khai trong phạm vi một đô thị hoặc một trung tâm kinh tế – xã hội có bán kính khoảng 100km trở lại. Mạng MAN hoạt động theo kiểu quảng bá, LAN to LAN, cung cấp các dịch vụ thoại, phi thoại và truyền hình cáp.

Một mạng MAN có thể sử dụng một hoặc hai đường truyền vật lý và không chứa thực thể chuyển mạch. Mạng MAN dựa trên tiêu chuẩn DQDB (Distributed Queue Dual Bus – IEEE 802.6) quy định hai cáp đơn kết nối tất cả các máy tính lại với nhau.

Các máy bên trái liên lạc với các máy bên phải thông tin vận chuyển trên đường BUS trên, và các máy bên phải liên lạc với các máy bên trái thông qua đường BUS dưới.

Wide Area Network – mạng diện rộng WAN

Mạng diện rộng WAN (Wide Area Network) là mạng có phạm vi trải dài có thể vượt qua các giới hạn quốc gia và thậm chí cả lục địa. Mạng WAN sử dụng các cáp dẫn thông qua các đại dương hoặc kết nối thông qua vệ tinh để truyền dữ liệu giữa các địa điểm trong mạng WAN.

Một số đặc trưng chính của mạng WAN gồm:

• Hoạt động trên phạm vi quốc gia hoặc toàn cầu.
• Tốc độ truyền dữ liệu thấp hơn so với mạng cục bộ.
• Tỷ lệ lỗi truyền thông cao.

Global Area Network – mạng toàn cầu GAN

Mạng toàn cầu GAN (Global Area Network) là mạng trải rộng toàn cầu, cho phép kết nối các máy tính thông qua mạng viễn thông và vệ tinh. Với sự tiến bộ và phát triển của công nghệ truyền dẫn và quản lý mạng, ranh giới khoảng cách địa lý giữa các mạng đã trở nên mờ nhạt. Tuy nhiên, người ta thường đồng nhất 4 loại mạng thành 2 loại là WAN và LAN.

Mạng WAN có phạm vi lớn trên diện rộng, cho phép truyền thông và trao đổi dữ liệu trong một phạm vi lớn như quốc gia hoặc quốc tế. Tốc độ truyền dữ liệu thường thấp hơn so với mạng LAN và có tỷ lệ lỗi truyền cao.

Mạng LAN là mạng cục bộ được bố trí trong phạm vi hẹp như một cơ quan, bộ, ngành, vv. Các máy tính trong mạng LAN được kết nối với nhau thông qua các thiết bị chuyển mạch và có tốc độ truyền dữ liệu cao hơn so với mạng WAN. Nhiều mạng LAN có thể được nối lại với nhau để tạo thành một mạng LAN lớn hơn.

Phân loại mạng theo topology

Mạng máy tính có thể được phân loại theo các topology khác nhau, bao gồm mạng hình sao (Star topology), mạng tuyến tính (Bus topology), mạng vòng (Ring topology) và mạng kết hợp.

Star topology – Mạng hình sao

Mạng hình sao là một kiểu mạng mà tất cả các thiết bị được kết nối với một thiết bị trung tâm, có nhiệm vụ nhận tín hiệu từ các thiết bị và chuyển đến thiết bị đích. Thiết bị trung tâm có thể là hub, switch, router hoặc máy chủ trung tâm, tùy thuộc vào yêu cầu truyền thông trên mạng. Thiết bị trung tâm có vai trò thiết lập các liên kết Point-to-Point.

Một số ưu điểm của mạng hình sao là thiết lập mạng đơn giản, dễ dàng cấu hình lại mạng (thêm hoặc bớt các thiết bị), dễ dàng kiểm soát và khắc phục sự cố, và tận dụng được tối đa tốc độ truyền dẫn của đường truyền vật lý.

Tuy nhiên, mạng hình sao cũng có một số hạn chế, bao gồm độ dài của đường truyền giữa một thiết bị và thiết bị trung tâm bị hạn chế (bán kính khoảng 100m với công nghệ hiện nay).

Bus topology – Mạng tuyến tính

Mạng tuyến tính là một loại mạng trong đó tất cả các node được kết nối liên tiếp trên một đường truyền vật lý duy nhất. Mỗi node kết nối với hai node kế cận của nó bằng các đầu nối đặc biệt gọi là terminator. Mạng tuyến tính có thể được mở rộng bằng cách thêm các node hoặc đường truyền vật lý mới.

Chuẩn IEEE 802.3 đƣợc gọi là Ethernet, là một mạng hình tuyến tính sử dụng phương thức truy nhập đường truyền CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection), trao đổi thông tin với tốc độ 10 Mbps hoặc 100 Mbps.

• Ưu điểm: Dễ thiết kế và chi phí thấp, nếu một node mạng bị hỏng thì không ảnh hưởng đến hoạt động của toàn mạng.
• Khuyết điểm: Tính ổn định kém, dễ xảy ra xung đột thông tin trên đường truyền.

Ring topology – Mạng vòng

Mạng vòng (Ring topology) là loại mạng trong đó tất cả các node truy cập chung trên một đường truyền vật lý vòng quanh. Dữ liệu được truyền theo liên kết điểm – điểm trên vòng và được chuyển tiếp qua các bộ chuyển tiếp theo chiều duy nhất của vòng.

Các bộ chuyển tiếp có ba chức năng chính là chèn, nhận và hủy bỏ thông tin. Khi dữ liệu đi qua các bộ chuyển tiếp, chúng sẽ được kiểm tra địa chỉ đích để xác định liệu chúng có được chuyển tiếp hay không.

Mạng vòng có nhiều ưu điểm, bao gồm tiết kiệm dây cáp, tốc độ truyền dữ liệu cao và không gây tắc nghẽn. Tuy nhiên, các giao thức để truyền dữ liệu trên mạng vòng có thể phức tạp và nếu một trạm trục trặc thì cả mạng sẽ bị ảnh hưởng.

Sự khác biệt giữa public network và private network

Mạng công cộng là một giải pháp tiện lợi để kết nối với Internet và thường được cung cấp bởi các doanh nghiệp hoặc khu vực công cộng.

Một số mạng wifi công cộng yêu cầu mật khẩu trước khi kết nối được thiết lập. Nếu mạng hiển thị biểu tượng khóa trong danh sách các mạng wifi có sẵn, nó yêu cầu mật khẩu.

Một số mạng không yêu cầu mật khẩu để kết nối, nhưng yêu cầu bạn đăng nhập bằng trình duyệt web của bạn trước khi truy cập vào Internet.

Một số mạng công cộng khác không yêu cầu mật khẩu. Bất kỳ thiết bị tương thích nào có thể kết nối với các mạng wifi này mà không cần xác thực.

Lưu ý:

Tất cả các mạng công cộng đều ít an toàn hơn mạng tại nhà của bạn. Ngay cả khi các trang web bạn truy cập sử dụng mã hóa, các URL bạn truy cập có thể bị nghe trộm. Vì lý do này, bạn không nên truyền tải thông tin riêng tư hoặc nhạy cảm trên mạng wifi công cộng nếu có thể thực hiện ở nơi khác. Nếu mạng công cộng không yêu cầu mật khẩu, chúng tôi khuyến khích bạn không kết nối bất kỳ thiết bị nào của bạn với nó.

Private network có các biện pháp bảo mật để ngăn chặn các kết nối không mong muốn hoặc trái phép. Được sử dụng cho các mạng wifi gia đình, doanh nghiệp, trường học hoặc điểm phát wifi di động để bảo mật và bảo toàn băng thông.

Ứng dụng phổ biến của network trong thực tiễn

Network đang trở thành một phần không thể thiếu trong tổ chức, doanh nghiệp và thậm chí cả cá nhân. Dưới đây là những ứng dụng phổ biến của network trong cuộc sống:

• Chia sẻ thông tin và tài nguyên: Network cho phép các phòng ban của doanh nghiệp ở các địa điểm khác nhau chia sẻ thông tin và tài nguyên một cách hiệu quả. Các máy tính kết nối với mạng có thể truy cập vào các chương trình và phần mềm trên bất kỳ máy tính nào. Hơn nữa, network còn cho phép chia sẻ các thiết bị phần cứng như máy in, máy scan giữa các người dùng.
• Truy cập thông tin từ xa: Network cho phép người dùng truy cập thông tin từ xa một cách dễ dàng. Thông tin được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu từ xa và người dùng có thể truy cập thông qua các hệ thống thông tin như World Wide Web.
• Giao tiếp nhanh chóng giữa các cá nhân: Network giúp cho việc giao tiếp giữa các cá nhân trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn bao giờ hết. Các nhân viên có thể dễ dàng làm việc từ xa trên cùng một dự án thông qua việc phân vùng dự án trên network.
• Hệ thống có độ tin cậy cao: Bằng cách sử dụng hệ thống network, dữ liệu quan trọng có thể được lưu tại nhiều vị trí khác nhau. Nếu một sự cố xảy ra tại một nguồn, hệ thống sẽ vẫn tiếp tục hoạt động và dữ liệu vẫn có sẵn từ các nguồn khác. Nếu một máy tính bị lỗi hoặc gặp sự cố, dữ liệu có thể được khôi phục từ các máy tính khác trên mạng. Bằng cách này, dữ liệu được bảo mật trong network.

Tạm kết

Network là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại của chúng ta. Nó mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp, giúp họ kết nối với nhau một cách hiệu quả và dễ dàng truy cập vào thông tin cần thiết. Tuy nhiên, đồng thời cũng có những nguy cơ và rủi ro mà người dùng cần phải lưu ý và đối phó để đảm bảo an toàn thông tin. Vì vậy, việc hiểu rõ về network và sử dụng nó một cách cẩn thận và thông minh sẽ giúp chúng ta tận dụng được tối đa các tiện ích của công nghệ này trong cuộc sống và công việc hàng ngày.